ZİHİN KURAMI VE SOSYAL BECERİLER

​

Zihin kuramı sosyal etkileşimde bulunduğumuz kişinin farklı bir algı, istek, inanışa sahip olduğunu fark edebilmeyi, imalarını, jest ve mimiklerini yorumlayabilmeyi duygu ve düşüncelerini anlayarak buna göre davranışları düzenleyebilmeyi ifade eder.

Zihin kuramı bebeklikten itibaren gelişmeye başladığı düşünülen sosyal davranışlarla ilişkili bilişsel bir alandır. Başkalarının duygularını ve düşüncelerini anlayamamak sosyal hayatta sorunlara yol açabilir. İletişimde şakalar, mecazlar, beden dili, sözsüz iletişim vb yollarla ifade edilen duygu ve düşüncelerin doğru anlaşılması ve uygun tepkilerin verilmesi önemlidir.

​

Sosyal gelişim bebeğin diğer bebeklere ve yetişkinlerin iletişimlerine verdiği tepkilerle başlar. Bir bebeğin etkileşimden memnun olup olmadığı verdiği tepkilerle anlaşılır. Jest ve mimiklerin taklidi, karşılıklı gelişen sosyal gülme olarak tanımladığımız tepkilerle başlayan sosyal gelişim, çocuk büyüdükçe farkında olarak iletişime geçme, beklentileri fark etme, sembolik oyunlar, isteklere karşı duyarlı olma, duygusal ifadeleri kullanma ve karşısındakinin duygularını fark edebilme gibi aşamalarla gelişmeye devam eder.

​

Sosyal beceriler, ilişkiyi başlatma, sürdürebilme, oyun becerileri, iş birliği yapabilme, arkadaşlık kurabilme, sorun çözebilme, kendi duygularını ve başkalarının duygularını tanıyabilme, ifade edebilme becerileri gibi alanları içerir. Çocuktan beklenen yaş gelişimine uygun sosyal becerileri davranışa yansıtabilmesidir. Zihin kuramı sosyal becerilerin bilişsel boyutu olarak düşünülür. Örneğin, yaptığı espriyle arkadaşının kızmasına neden olan bir çocuğun niyeti aslında onu kızdırmak değildir. Arkadaşından özür dilemesi sosyal bir beceriyi içeren bir davranıştır. Davranışa neden olan duygu ve düşünce ise sosyal becerilerin bilişsel boyutu olarak zihin kuramı kaynaklıdır.

​

Düşünce, duygu ve davranış arasındaki ilişkiyi görebilmek zihin kuramının önemli bir parçasıdır.

​

Bir diğer deyişle zihin kuramı, başkalarının düşünceleri, inançları, istekleri ve niyetlerinden bir anlam çıkarabilmek, söylemek istediklerine bağlı olarak nasıl davranabileceklerine yönelik ön görüde bulunmaktır.

​

Zihin Kuramı Testleri sosyal, duygusal ve bilişsel alanların değerlendirildiği görevlerden, sorulardan, hikâyelerden oluşur. Zihin kuramı yeterliliklerini değerlendiren testlerin yanı sıra gözlemler ve aileden alınan bilgiler doğrultusunda çocuk için en uygun yöntemler belirlenerek eğitim programı oluşturulur. Bu eğitim programının aile ile işbirliği içerisinde yürütülmesi önemlidir.